پرده سنتی گبه منگوله دار کد 9420

پرده سنتی گبه منگوله دار

گبه یکی از انواع زیراندازها است. گبه یا قالیچه خرسک فرشی از جنس قالی است که معمولاً در اندازه کوچک توسط عشایر لر و قشقایی بافته می شود بطوریکه امروزه در همه جای دنیا طرفداران بیشماری را به خود جلب کرده.

گبه پرزهای بلند دارد و در بافت آن شمار پود بیشتری به کار می رود که تأثیر چشمگیری بر نرمی گبه می گذارد. تعداد پود برخی از گبه ها گاهی از سه تا هشت پود در هر رج و بلندی پرزها گاهی تا یک سانتی متر هم می رسد.

معنی گبه با گذشت زمان دچار تغییر و تحول شده است. در حال حاضر معنای ضخیم و زمخت می دهد. به دلیل این که دارای پرزهای بلند است و تعداد پودهایی که در بافت آن به کار رفته بین 3 تا 8 عدد می باشد. ظاهرا معنی سابق کلمه گبه، قبیح و به معنای زشت و معمولی بوده و گاهی کلمه گایر را نیز به آن نسبت داده اند که معنای محافظ را در بر داشته است. اما گفته می شود که این واژه در اصل به معنای خام، طبیعی یا دست نخورده است. هم چنین کلمه خرسک نیز برای این نوع قالی به کار می رود.

گبه از جنس همان قالی میباشد با این تفاوت که در اندازه های کوچکتر و با پرزهایی بلندتر تهیه میشود و عمدتا هنر دست عشایر مناطق مختلفی چون بوشهر، شیراز، خراسان و … میباشد و در واقع جزو سرمایه اصلی این مردم محسوب میشود.

لازم به ذکر است استان فارس با قدمتی ۱۵۰ ساله در زمینه گبه بافی را میتوان از پیشگامان این هنر در ایران دانست. این منطقه شامل ایل نشینانی چون ایلات قشقایی، خمسه، ممسنی و بختیاری میباشد و میتوان با جرات گفت که گبه های بافت ترکان قشقایی فارس از بهترین هاست بطوریکه در خارج از کشور نیز از اعتبار خاصی برخوردار میباشد.

از دیگر مراکز مهم بافت گبه می توان از دو گنبدان، باشت، تل گر، چشمه بلقیس، ده شیخ و چرام در شهرستان کهکیلویه، ده علیا و ده سفلی علیا، برازجان و حوزه های روستایی شول و ده کهنه از استان بوشهر نام برد.

از تفاوتهای اصلی گبه با فرش یا قالی را میتوان در عواملی دانست چون سایز، بلندی پرزها که بعضا به یک سانتیمتر هم میرسد، شمار پود بیشتری که در آنها به کار می رود که البته خود عاملی برای نرم بودن گبه ها نیز محسوب میشود.

خوشبختانه یکی از عواملی که سبب شده گبه ها را بتوان در انواع مختلف طرح و نقش یافت، نقش پردازی سنتی و ذهنی بافندگان آن است چراکه در بافت این نوع از زیر انداز ها هیچ گونه نقشه ای وجود ندارد و هر بافنده ای هرآنچه در ذهن خود دارد را به مرحله اجرا در می آورد به همین علت با جرات می توان گفت اگر میلیون ها گبه را در کنار هم قرار دهید باز هم محال است در بین آنها دو گبه با مشخصاتی کاملا یکسان پیدا کنید همین نکته نیز از دیگر مشخصه های با ارزش هنری این کالا میباشد.

این نوع قالی عمدتا به شکل فارسی باف و بر روی دار های زمینی بافته میشود؛ با این حال ممکن است گاهی و در بعضی مناطق به روش ترکی باف نیز تهیه شوند. با وجود تنوع زیاد طرح و رنگ در گبه ها با این حال میتوان گفت زمینه گبه های تولیدی مناطق مختلف ایران اکثرا دارای رنگ های روشن نظیر سفید، کرم یا شیری میباشد. بافت گبه معمولا به وسیله ی پشم خودرنگ مخلوط با موی بز صورت میگیرد. این پشم ها پس از شستشو ریسیده و تابیده می شود و سپس برای بافت مورد استفاده قرار میگیرند.